In memoriam

Roger Van Wehaege

In november 2014 verloren wij van de maatschappij De Blauwbekken Nokere een belangrijk persoon. Het bestuur en alle leden waren er echter niet goed van toen wij het nieuws hoorden dat onze secretaris Roger Van Wehaege overleden was op reis in Egypte. Roger was iemand die verschillende functies als secretaris vervulde voor onze  maatschappij De Blauwbekken. Hij gaf het startsein en eindsignaal van onze vinkenzettingen, maakte de prijslijst tijdens de zetting en zorgde dat de bloemen op tijd in het lokaal aanwezig waren. Zelfs tijdens de winter zat Roger niet stil want dan maakte hij de bondskaarten klaar voor het volgend seizoen en bracht alles in orde voor AVIBO. Nu hij er niet meer is weten wij wat voor werk Roger allemaal verrichte voor de maatschappij. Dit jaar is onze eerste zetting op 26 april 2015 in ons lokaal Het Handelshuis-Nokere, het zal ons raar doen. Maar één ding weten we zeker: om 9 uur zullen wij allen eens naar boven kijken en aan Roger denken.

Jordi vanhouteghem ,

De blauwbekken nokere

De bloedmijt is er en zal er altijd wel blijven, maar dat neemt niet weg dat we deze ongewenste bezoeker heel goed kunnen bestrijden. Meestal als we ze opmerken zijn ze al heel talrijk aanwezig en moeten we dus maatregelen gaan nemen om ze te verwijderen. Maar het komt er vooral op neer om te vermijden dat ze zich gaan nestelen en vermeerderen.

Vooraleer we nu met geweren, spuitbussen en poeders ten strijde gaan trekken, gaan we toch heel even dit beestje van dichtbij bekijken. Het is namelijk belangrijk te weten hoe deze diertjes leven, zich voortplanten en vooral waar ze zich het liefst schuilhouden. Mijnheer Dermanyssus Gallinae is de werkelijk naam van onze vriend, maar hij wordt toch liefst aangesproken met bloedmijt. Vooral het woord bloed is hier heel belangrijk, omdat tenslotte heel het leven van deze mijt daarom draait.

Een vrouwelijke bloedmijt is ongeveer 1 mm groot, donkerrood van kleur en heeft niet minder dan acht poten. Mannetjes daarentegen zijn tot driemaal kleiner en zijn vooral smaller in omvang. De levensduur van een bloedmijt is gemiddeld vijftien dagen, maar als de temperaturen erg laag zijn, kunnen ze gemakkelijk vijftig dagen en meer oud worden. Eieren daarentegen kunnen zelfs maanden overleven en zullen pas uitkomen als de temperaturen het meest gunstig zijn.

Vanaf het ogenblik dat de mannetjes hun eerste voeding hebben gehad, gaan ze al op zoek naar een vrouwelijke partner om te paren. Het enige unieke aan deze vervelende beestjes is dat zij zelf kunnen bepalen welk geslacht hun nakomelingen zullen hebben. Vrouwelijke bloedmijten die zich nog niet gevoed hebben, zullen enkel vrouwelijke nakomelingen hebben. Dus als er mannelijke nakomelingen zijn, hebben ze logischerwijs een bezoekje gebracht aan een van onze vogels. Een vrouwelijke bloedmijt kan zelfs tot vijftien maal haar eigen gewicht aan bloed opnemen.

Een vrouwelijke bloedmijt kan in haar leven gemakkelijk tot vierhonderd eitjes leggen, afhankelijk van hun leeftijd en hun leefomstandigheden. Hun woonplaatsen zijn zowel te vinden in volières en broedkooien als nestgelegenheden. Het hoeft zelfs niet van hout te zijn, want ze kunnen zich eveneens verschansen in de kieren en naden van een aluminium kooi of geraamte.

Het zijn nachtdieren en ze zorgen er dus voor dat onze vogels geen goede of onvoldoende nachtrust hebben. Tijdens hun tocht gaan ze op zoek naar hun slachtoffer, kruipen via de poten omhoog en zuigen dan door middel van een speciale zuigsnuit bloed af. Een volwassen vogel zal niet direct sterven, maar nestjongen zullen het wel heel moeilijk krijgen om deze nachtelijke aanvallen dag na dag te trotseren.

Bloedmijten vinden vooral temperaturen van gemiddeld 25 °C schitterend en met een luchtvochtig van 80% zijn ze echt in hun nopjes. Maar dat betekent niet dat hogere of lagere temperaturen deze diertjes zullen verhinderen zich voort te planten. Alleen temperaturen boven de 40 °C en lager dan 3 °C zijn dodelijk voor bloedmijten. Uitgezonderd de eieren, want die blijven intact en komen uit als de omstandigheden weer ideaal zijn.

Vooraleer een bloedmijt een echte bloedmijt wordt, moet deze wel eerst enkele stadia doorlopen. Als larve worden ze geboren en dit blijven ze gedurende twee dagen. Je kan ze dan nog niet waarnemen omdat ze erg klein zijn en kleurloos. Na twee dagen krijgen onze larven een harder uiterlijk en dragen vanaf dan de naam nimf. Als nimf kunnen ze tot tien dagen rondzwerven en zoeken ze een eerste slachtoffer om bloed af te nemen. Na deze eerste bloedvoorziening gaan ze weer een veilige plaats opzoeken om over te gaan tot een volgende nimffase. Door het opgenomen bloed zijn ze nu donkerrood en kunnen zich nog nauwelijks verplaatsen. Dat zijn dus de rode stippen die je dikwijls ziet in en op nestgelegenheden. Nu wordt ons exemplaar volwassen en is dan ook in staat om zich te gaan voortplanten.

Hoe stel je nu vast of je eigenaar bent van een kolonie bloedmijten? Wel, dat is eenvoudig: wrijf met je hand dagelijks over de binnen en buitenkant van je nestgelegenheden en als je rode sporen opmerkt tijdens het wrijven, is het zover. Controleer in volières ook de uiteinden van zitstokken, of kleine openingen tussen twee aan elkaar gemonteerde panelen. Je kan ook een wit papier nemen en tussen deze spleten wrijven. Als er bloedmijten aanwezig zijn, zal het papier rood verkleuren van het bloed. Ook houders van drinkflessen, eetpotjes en dergelijke die bevestigd worden aan tralies en draad zijn plaatsen die geschikt zijn om bloedmijten een onderkomen te geven.

Het is ook héél belangrijk om te weten dat bloedmijten niet alleen bloed afnemen, maar ook grote verspreiders zijn van uiteenlopende ziekten en huidaandoeningen. Dit komt doordat ze ook in contact komen met andere dieren die in het wild leven. Muizen en ratten, welke toch bekend staan om de velen ziekten waar ze drager van kunnen zijn, zijn een van de vele transportmiddelen voor bloedmijten. Verder zijn transportkooien of tentoonstellingkooien ook ideale transportmiddelen voor de bloedmijten. Het behandelen van dergelijke kooien is dan ook meer dan een must. Hoewel bloedmijten zelden op een vogel blijven zitten, is de kans zeker niet onbestaande dat ze via een nieuwe aankoop in je bestand terechtkomen.
Als je merkt dat verschillende vogels dik zitten, is het toch best om eens grondig te kijken of er geen bloedmijten aanwezig zijn. Vogels die verschillende dagen of weken last hebben van bloedmijten zien er doorgaans futloos en mager uit, en als niet tijdig wordt ingegrepen, zullen ze ook sterven.

Best is natuurlijk om er voor te zorgen dat we geen bloedmijten kunnen krijgen in onze vogelruimte, en daar ligt dan toch een grote verantwoordelijk van de liefhebber zelf. Nestgelegenheden moeten voor het kweekseizoen grondig gereinigd worden en worden behandeld met een product dat bloedmijten vernietigt. Na ieder kweekseizoen kuist iedereen sowieso zijn nestgelegenheden grondig uit, en de weinige die dat niet doen zouden nu wel een beetje rood moeten worden tot achter hun oren.

Ik heb dit jaar mijn nestgelegenheden eens gereinigd met Cillit Bang, gewoon al om te testen of hun reclame dat ze hardnekkig vuil verwijderen klopt. Wel, dat zorgt er inderdaad voor dat de wanden aan de binnen- en buitenzijde in een oogwenk proper zijn. Het is natuurlijk niet bewezen dat dit product daadwerkelijk bloedmijten vernietigd maar dat is ook niet de bedoeling. Dus binnenkort niet verwonderd zijn als je mij op TV ziet om vertellen hoe je met dit product nestgelegenheden kan reinigen.
Welk product je voorkeur ook geniet speelt geen rol, belangrijk is dat je de nestgelegenheden allemaal heel grondig reinigt. Dettol wordt ook door velen aangewend, maar weet dat dit product geen bloedmijten doodt, maar enkel een ontsmettend middel is. Dettol dient om infecties van huid en wonden te voorkomen. Het bestrijdt wel verschillende soorten bacteriën en tast de celwand van deze bacteriën aan, waardoor ze afsterven. Maar bloedmijten uitschakelen: nee, helaas niet.

Ik heb wat onderzoek verricht naar verschillende middelen die funest zijn voor bloedmijten en kwam vooral tot de conclusie dat de goede degelijke middelen, die al jaren op de markt waren, nog maar heel sporadisch verkrijgbaar zijn. De meeste van deze producten zijn door de overheid verboden omdat ze ofwel schadelijk zijn voor de mens, of dat ze niet over de nodige aantekeningen of bijsluiters beschikken. Maar wat in België verboden is, mag dan weer wel in Nederland en omgekeerd. Enfin, wie zoekt die vindt, zou ik zeggen. Volgende producten zijn, of beter gezegd waren, zeer goed, maar zijn beperkt tot niet meer verkrijgbaar. Een eerste product dat vooral bij de duivensport bekend staat om bloedmijten te doden is U3. Hiermee kan je de nestkasten en kweekkooien instrijken, maar er wordt wel aangeraden om de eerste drie weken geen vogels in de kooien te zetten. U2 daarentegen is geschikt voor vogels in het algemeen en hier hoeven de vogels niet van locatie te veranderen. Je kan er dus gerust de nestgelegenheden mee behandelen zonder de vogels af te zonderen. Alleen zijn beide producten steeds minder en minder beschikbaar vanwege het verbod op gebruik. Een ander product dat ook prima werk levert is Ardap, maar ook hier is de beschikbaarheid echter beperkt door het verbod erop. Als laatste is er dan nog het bekende Océpou poeder dat nadat het vermengd is met water in de nestgelegenheden aangebracht kan worden. Na aanbrengen droogt het terug op en bloedmijten die dan door de Océpou kruipen sterven na enige tijd?

Belangrijk is toch dat deze producten gebruikt worden voor de start van het kweekseizoen en niet als de eerste bloedmijten ontdekt zijn. Nestgelegenheden die bijvoorbeeld met U3 of U2 behandeld zijn, zorgen er toch voor dat deze gemiddeld zes maanden vrij blijven van ongedierte. De hoger vermelde producten zijn een voor een degelijke verdelgers maar aangezien deze stoffen soms ook schadelijk zijn voor mens en dier werden deze uit de handel genomen. Sommige zijn voorlopig nog wel te verkrijgen maar daar kunnen we niet eeuwig gebruik van maken en dus is het uitkijken naar alternatieve middelen.
De nieuwe generatie producten zijn middelen die vooral de bedoeling hebben om de bloedmijten te verjagen of hun zenuwstelsel zodanig aan te tasten dat ze hun omgeving gaan verlaten. Nog andere producten zorgen ervoor dat hun mobiliteit wordt verhindert waardoor ze geen voedsel kunnen opnemen en dus enige tijd later sterven. Volgende producten zijn vrij te verkrijgen in de meeste dierenspeciaalzaken maar er zijn wellicht nog andere merken.
Decimite is een gebruiksklare spray voor de bestrijding van de bloedmijt in vogelkooien, duiven- en kippenhokken. Decimite werkt uitsluitend fysisch, bevat geen enkel insecticide en wordt verstoven op alle oppervlakken, spleten en holten waar bloedluizen zich kunnen bevinden. Na verdampen van het vocht blijft de werkzame stof achter, die zich vasthecht aan de poten van de bloedluizen, waardoor die worden geïmmobiliseerd. De bloedluizen kunnen het gevogelte niet meer bereiken en sterven af.
Pronafit zijn tabletjes die, nadat ze in brand worden gestoken, een typische kruidengeur afgeven. Deze rookkuur zou goed zijn voor het ontdoen van parasieten, muggen, motten, luizen en dergelijke. Verder heeft dit ook een positieve werking op de luchtwegen. Dit middel wordt vooral gebruikt bij de duivenliefhebbers. Meer uitleg vind je op de website van Pronafit.
BioKill is effectief tegen kruipende insecten en wordt aangebracht in kieren, spleten, voegen en hoeken. De insecten die in rechtstreeks contact met BioKill komen, zullen gedood worden, andere insecten worden verdreven door de ondraaglijke irritatie van hun zenuwstelsel. Hierdoor worden nieuwe besmettingen wekenlang verhinderd.
Travipharma werkt vanuit het dier zelf. Het wordt opgenomen in het bloed, waardoor ongedierte dat op de vogel leeft, zal sterven.
Poultry Para Guard lost de nesten van de bloedluizen op en ‘spoelt’ ze weg. Bloedmijten die in aanraking komen sterven, maar eens het product opgedroogd is, heeft het geen dodende werking meer.
Diatom wordt ingezet in de broedplaatsen en hierdoor wordt de broedende vogel gedurende de hele broedperiode beschermd. Ook kan Diatom over kuikens of jonge vogels worden gestrooid om deze te beschermen tijdens de kwetsbare periode van de eerste levensweken. Diatom is werkzaam zolang het aanwezig is.
Ectospray is een natuurproduct dat eveneens bloedmijten bestrijdt en dat éénmaal om de vier weken wordt aangebracht.
Anti Vampire: werkt goed tegen bloedmijt en is een veilige spray voor vogels. Heeft een langdurige werking en verspreidt een frisse geur. Zelfs muggen en vliegen zouden wegblijven. Belangrijk bij al deze producten is dat men de bijsluiter heel goed leest en de behandeling juist toepast.
Andere alternatieven die ook kunnen bijdragen om het mogelijk verblijf van bloedmijten te verhinderen, zijn boerenwormkruidaftreksel, tabaksstelen, kamillebloemen en knoflook Met deze middelen ga je een uitputtingsslag aan met de bloedluizen, en het effect daarvan zie je pas op lange termijn. Dit is misschien wel haalbaar buiten het kweekseizoen, maar tijdens de kweek niet echt aan te raden.
Iemand liet mij weten dat dille en venkel ook doeltreffend zijn tegen bloedmijten. Deze persoon legt gedroogde dille en venkel in de nestgelegenheden gedurende de periode dat deze nestgelegenheden niet gebruikt worden. Dit heeft als gevolg dat de nestgelegenheden een bepaalde geur hebben die ervoor zorgt dat de bloedmijten op afstand blijven. Die persoon was op dit idee gekomen doordat zijn kippen zich telkens tegen deze planten gingen wrijven als ze last hadden van bloedmijten. Verder wist iemand ook te zeggen dat zout water iets is waar bloedmijten ook een hekel aan hebben. Bloedmijten zijn nachtdieren en gaan op de geur af om hun slachtoffers te vinden. Door dus gebruik te maken van deze alternatieve methodes wordt hun reukvermogen erg in de war gestuurd, zodat ze moeilijker hun slachtoffers kunnen vinden of bereiken. Welke middelen ook gebruikt worden alles moet wel in combinatie zijn van een degelijke hygiëne en een constante bestrijding van alle mogelijke ongedierte die zich toegang kunnen verschaffen tot de leef en kweekruimte van de vogels. Verder helpt bij vaststelling als er bloedmijten zijn om eens met een gasbrandertjes langs kieren en spleten te gaan waardoor deze bloedzuigende vampiertjes verbrandt worden. Hier hoeft wel gezegd te worden dat dit met de grootste voorzichtigheid moet gebeuren zodat we niet de krant halen doordat de vogelruimte in de vlammen is opgegaan.
Een totaal nieuw middel tegen bloedmijten is het gebruik van Dutchies. Dit zijn eigenlijk roofmijten die ook in de vrije natuur leven. Ze voeden zich met allerlei ongedierte zoals larven van muggen, verschillende soorten mijten en dus ook de bloedmijt. Deze Dutchies worden meestal aangekocht als ze nog in het ei zitten en worden dan op een plaats gelegd in de omgeving van bloedmijten. Na enkel dagen komen deze mijten uit en na enkele vervellingen worden het uiteindelijk roofmijten. In dit stadium trekken ze op rooftocht naar bloedmijten.

Gemiddeld eet een roofmijt vijf bloedmijten per dag, en dus vraagt het ook hier wat tijd om de bloedmijten volledig uit te roeien. Maar deze roofmijten gaan zich nu ook volop voortplanten, zodat de strijd tegen de bloedmijten alle dagen zal toenemen. Tijdens de eerste dagen zal je wel merken dat er meer en meer bloedmijten zichtbaar zullen zijn. Maar dit komt doordat de roofmijten de bloedmijten verjagen uit hun rustplaatsen. Uiteindelijk winnen de roofmijten de strijd en als er geen bloedmijten meer voorhanden zijn, zullen zij andere organismen gaan oppeuzelen, desnoods beginnen ze hun eigen soort te verorberen. Indien er helemaal niets meer voorhanden is, zullen ze op den duur helemaal uitsterven. Het staat wel vast dat deze roofmijten helemaal geen contact zoeken met onze vogels en dus ook niet voor nog meer ongemakken zorgen. Bloedmijten moeten niet alleen bestreden worden tijdens het kweekseizoen, maar eigenlijk het ganse jaar door. Als je volgende punten goed in acht neemt, dan is de kans klein op bloedmijten :

1. aangekochte van kooien of andere gebruiksvoorwerpen die gestockeerd stonden in de omgeving van vogels of andere dieren, eerst grondig kuisen en behandelen tegen bloedmijten, vooraleer je die bij je vogels zet.
2. indien je deelneemt aan een tentoonstelling is het best om je TT kooien aan de buitenzijde te behandelen met een middel tegen bloedmijten.
3. na deelname aan een beurs de lopers en andere kooien grondig uitkuizen.
4. aangekochte vogels niet onmiddellijk bij je bestand plaatsen, maar behandelen tegen ongedierte.
5. ongedierte zoals muizen en ratten bestrijden daar deze dikwijls als gastheer fungeren voor bloedmijten.
6. nestgelegenheden voor het kweekseizoen behandelen tegen bloedmijten en rekening houden met de duur dat het product actief is.
7. na de kweek de nestgelegenheden grondig reinigen en pas wegzetten als ze behandeld zijn met een middel tegen bloedmijten.
8. regelmatig preventief controleren op bloedmijten.
9. indien bezoekers langs komen met kooien of dergelijke deze voorwerpen niet toe laten in je vogelaccommodatie.
10. begrip hebben als iemand strikte regels volgt betreffende hygiëne en ongedierte.

• de klassieke kanariekweekbak met de afmetingen 1(L) x 0,40(B) x 0,40(H) meter en voorzien van de mogelijkheid om in het midden een tussenschot (in traliedraad van 22 mm) te plaatsen is het ideale formaat.
• Plaats als het kan de kweekbak boven uw eigen gezichtsveld. Als de broedende pop van uit de hoogte op u neerkijkt zal zij zich veiliger voelen en zich beter in het nest verstoppen. Broedende poppen in lager geplaatste bakken zullen hun nest vlugger verlaten, dit heb ik zelf meermaals aan de lijve ondervonden.
• Schuwe poppen die als gek in de kweekbak heen en weer fladderen zijn waardeloos voor de kweek in bakken.
• Geef indien mogelijk de voorkeur aan poppen die gekweekt zijn in bakken.
• Indien deze niet beschikbaar zijn lukt de kweek met anderen ook, maar plaats deze maanden voor aanvang van de kweek in de kweekbak, dit om hen vertrouwd te maken aan deze beperkte ruimte. Maak hen zo vertrouwd mogelijk met u als hun verzorger. Verwen hen met allerlei snoepproducten zoals eivoer, pinkies, buffalowormen, snoepzaad enz., maar overdrijf niet in hoeveelheid met deze.
• Plaats nestgelegenheden langs weerszijden binnen en buiten de kweekbak en laat hen zelf hun nest uitkiezen. Geef een ruime keuze aan het gepaste nestmateriaal.
• Persoonlijk gaat mijn voorkeur naar de kweek per koppel. Laat de man steeds binnen het gezichtsveld van de broedende pop. Als de pop bvb aan de rechterzijde van de kweekbak nestelt, verwijder bij aanvang van het broeden de kweekman naar de andere zijde van de kweekbak door de middenschuif (in tralienetwerk) in de kweekbak te plaatsen.
• De broedende pop wordt met rust gelaten en ziet verder haar man en is best in staat om haar jongen alleen op te voeden. Eenmaal dat de jongen het nest verlaten hebben verwijdert u de tralieschuif. De man zal de jongen onmiddellijk helpen voederen en die taak enkele dagen later volledig op zich nemen terwijl de pop aan een volgende kweekronde begint.
• Verwijder bij een volgende broedronde de man samen met de jongen door opnieuw de tralieschuif te plaatsen. De man zal zich verder om de jongen bekommeren tot deze zelfstandig zijn en de pop kan opnieuw ongestoord verder broeden.
• Eenmaal de jongen zelfstandig en van hun ouders verwijderd zijn, laat u de jongen tot na de jeugdrui in dezelfde kweekruimte en binnen het gezichtsveld van hun ouders. Hen vroegtijdig verplaatsen naar een andere ruimte is soms de oorzaak van stress of sterfgeval.
• Maak van uw pop(pen) geen robot, twee tot maximaal drie kweekronden zijn meer dan voldoende.
• Leer uw kweekvogels tijdig hun toekomstig opfokvoer eten en verander niet steeds van voeding of voedermethode.
• Geef voldoende aandacht aan een ruime keuze van voeding. Een te eenzijdige voeding bezorgt u zwakkere jongen. Vitaminen zijn onmisbaar tijdens de kweek.
• Gebruik niet onbezonnen allerlei medicatie of kwakzalver middelen, dit is om miserie vragen. Wondermiddelen bestaan niet. Gezonde vogels hebben alleen een perfecte verzorging nodig.
• Kweek enkel met kwaliteitsvogels die in een perfecte conditie verkeren.
• En als laatste tip: Geduld en nog eens geduld en volharding beoefenen. Botvinken kweken in bakken is geen lachertje, maar de aanhouder wint.